Kuzhine

Sofra në Dasmën e Anës së Malit ka qenë tradicionalisht shumë e pasur e kjo falë edhe pozitës gjeografike të trevës ndërmjet rrugëve transit të qyteteve Shkodër, Ulqin dhe Tivar.

Kjo Treva duke qenë e shtrirë në një fushë buzë varg malit të Rumisë , prej Urës së Merkotit e deri te Ura e Bunës në Shqipëri pati një zhvillim të rëndësishëm në çdo aspekt, pra edhe në kuzhinieri.
Kuptohet këtë ia garantonte edhe statusi si zonë bujqësore. Drithi këtu ishte me bollëk krahasuar me disa zona për rreth. Por kësaj pa dyshim i ndihmonin edhe mullinjtë e ujit nga burimet malore si potenciale natyrore të zonës. Ata shtriheshin rrëzë shpateve të vargmalit duke dhënë mundësinë e ndërtimit të mullinjve të ujit që shërbenin si makineri të bluarjes së tij.
Mbase kjo e bënte zonën shumë të frekuentuar deri shumë larg saj nga ku vinin për të bluar drithërat, e sidomos banorët nga Kraja e thatë, pastaj zonës së Ulqinit dhe madje përtej Bunës. Pa dyshim që kjo krijonte hapësirë për njohje dhe takime të njerëzve nga larg , e sidomos mendojmë edhe në miqësitë që krijoheshin nga këta kontakte të cilat shërbenin edhe si një rast i mirë për të këmbyer përvojat në gatim ( gastronomi).Duke mos u larguar temës cekim për kuriozitet që edhe sot shihen rrënojat e këtyre mullinjve me ujë e të cilët i hëngri dhëmbi i kohës. Kështu shquheshin vendbanimet malore : Millë, Kosiq dhe Kravar, por kishte edhe mullinj të rrafshit si ai i Draginës etj. Një nga ngjarjet më të lumtura në një familje anamalase është dhe ishte martesa e djalit. Kështu , me rastin e martesës përgatitjet fillojnë shumë më herët me ndihmë te të afërmve dhe të fqinjëve. Dasmat e mëdha ishin të pa imagjinuara që të bëheshin pa therjen e ndonjë bagëtie që ish caktuar të paktën një vit më herët e që ruhej duke e ushqyer atë në mënyrë të veçantë. Mishi në këtë rast është përdorur për çorba , si mish i zier . Kurse kokës(kreut të bagëtisë) i shtohej me këtë rast një pjesë e mishit të gatshëm i cili përgatitej posaçërisht për të afërmit që ndihmuan në përgatitjen e tij.

Gratë e mëhallës ishin të detyruara të bënin një pajisje të veçantë të sofrës ,me enë të nevojshme, pastaj veçmas për këtë siguroheshin sendet nga mjetet për ushqim , gjithashtu siguroheshin shtroje nga takëmi , mësalla për pastrimin e duarve etj. Ndërsa çdo njëra nga ato duhej të zërë kos , të piqte ëmbëlsira dhe t’i çonte pastaj në dasmë.

Protokolli i dasmës vendosej pak ditë më parë dhe atë e ka kryer një nga të afërmit më të ngushtë, por ai kish kuptohet edhe ndihmën e të tjerëve. Protokolli ka nënkuptuar në radhë të parë që në sofër duhej së pari të uleshin mysafirët e ftuar dhe të ardhur nga larg (jabanxhinjtë ). Nusja pritej duke i qitur rrugës së hyrjes në shtëpi sheqer dhe pastaj gjuhej me grurë dhe oriz (për një jetë në martesë të ëmbël dhe me bereqet ).

Të nesërmen pas martesës të afërmit më të ngushtë duhej të gdhinin herët për të pirë në fillim kafenë e parë nga nusja . Ndërsa nusja në këtë rast doemos duhej të dhurohej . E kështu çifti kish filluar në këtë mënyrë jetën e vet me diçka të ëmbël (hallva, tespixhe e bakllava …).